تفاوت پالپوتومی و پالپکتومی چیست؟

در این مطلب می خواهیم راجع به تفاوت پالپوتومی و پالپکتومی اطلاعاتی را در اختیارتان قرار بدهیم. هیچ می‌دانید پوسیدگی یکی از عمده مشکلات دندان‌های شیری کودکان است؟ اولین دندان‌های شیری از حدود 6 الی 9 ماه شروع به رویش می‌کنند و تا 7 الی 13 سال در دهان باقی می‌مانند. هر دندان سیکل رویش، لق شدن و افتادن خاص خود را دارد. در بسیاری مواقع، به دلیل عدم توجه به بهداشت دهان و دندان در کودکان، دندان‌های شیری دچار پوسیدگی گسترده می‌شوند.

این پوسیدگی‌ها اگر به درستی تشخیص داده و درمان نشود، پالپ دندان را عفونی کرده و دندانپزشک مجبور می‌شود برای درمان این عفونت، سراغ پالپکتومی یا پالپوتومی برود. پالپوتومی و پالپکتومی دو روش عمده درمان  پالپیت (التهاب و عفونت پالپ که ایجاد درد می‌مند) کودکان هستند که هریک کاربرد خود را دارد.

اگر به درستی نمی‌دانید که تفاوت پالپوتومی و پالپکتومی چیست؟ در ادامه این مقاله ما را همراهی کنید.

پالپ دندان چیست؟

قبل از این که راجع به تفاوت پالپوتومی و پالپکتومی بیایید ببینیم اصلا پالپ دندان چیست و سپس به تفاوت پالپوتومی و پالپکتومی بپردازیم. ساختمان دندان به سه بخش اصلی تقسیم می‌شود. بخش اولیه و خارجی مینای دندان، بخش بعدی تاج دندان و عمیق‌ترین قسمت دندان، پالپ آن است.

پالپ دندان شامل اعصاب و عروقی است که بر خلاف دو بخش دیگر (مینا و تاج دندان)  بافت نرم، حساس و آسیب‌پذیری دارد. زمانی که سطح دندان دچار پوسیدگی و روی دندان حفره ایجاد می‌شود، پالپ عفونی و ملتهب خواهد شد. عفونت پالپ مشکلاتی مثل دندان درد، بدبویی دهان، التهاب، آبسه و… ایجاد می‌کند که اگر نسبت به درمان آن بی‌توجهی شود، عفونت گسترش یافته و دندان آسیب می‌بیند. علاوه بر آسیب به دندان‌های مجاور، عدم درمان پالپ عفونی، باعث آسیب به سایر ارگان‌های بدن مثل قلب می‌شود.

علائم عفونت پالپ دندان چیست؟

برای این که تفاوت پالپوتومی و پالپکتومی را بدانیم ابتدا باید ببینیم نشانه های عفونت پالپ دندان چیست سپس به بررسی تفاوت پالپوتومی و پالپکتومی بپردازیم. برخی علائم هشداردهنده وجود دارد که اگر در کودک خود مشاهده کردید، باید به پالپیت شک کنید. البته که تشخیص نهایی این که دندان نیاز به پالپوتومی یا پالپکتومی دارد به عهده دندانپزشک است. اما آگاهی شما بعنوان والدین کمک می‌کند که از پیشرفت بیماری پیشگیری شود. مهم‌ترین علائم هشئاردهنده عفونت پالپ شامل موارد زیر می‌شود:

• لق شدن زودتر از موعد دندان شیری یکی از نشانه‌های پالپیت است.
• قرمزی، التهاب، ورم شدید در لثه و محل ریشه دندان می‌تواند نشانی از عفونت پالپ دندان باشد.
• درد دائمی دندان در کودک که منشا نامشخصی دارد.
• آبسه دندان به صورت کیست برجسته در لثه.
• درد شبانه دندان کودک
• بد بو شدن دهان کودک
• خون‌ریزی از لثه و دندان
• تیره یا سیاه شدن دندان

پالپوتومی چیست؟

برای این که بدانیم تفاوت پالپوتومی و پالپکتومی در چیست بیایید ببینیم اصلا پاپوتومی چیست؟ پالپوتومی یک درمان تخصصی دندان شیری کودک است. در این درمان، بخشی از پالپ دندان که عفونی شده، خارج می‌شود تا از گسترش و تشدید عفونت و درد دندان جلوگیری شود.

پالپوتومی چطور انجام می‌شود؟

1. موضع مورد نظر بی‌حس می‌شود.(ممکن است برای برخی کودکان، نیاز به بیهوشی کوتاه مدت باشد)
2. با هندپیس مخصوص حفره ایجاد شده تمیز می‌شود.
3. پوسیدگی‌های دندان تراشیده و تونلی برای دسترسی به پالپ ایجاد می‌شود.
4. خون‌ریزی با استفاده از دارو کنترل می‌شود.
5. پالپ عفونی و آسیب دیده خارج می‌شود.
6. محفظه خالی را با مواد مخصوص پر می‌کنند.
7. برای استحکام دندان، روی آن روکش فلزی گذاشته می‌شود.

پالپکتومی چیست؟

در پالپکتومی، طی فرایندی، پالپ عفونی و آسیب دیده دندان به صورت کامل برداشته می‌شود. پالپ که پیش‌تر درگیر عفونی شده بو به مرور زمان کاملا میمیرد و نکروز می‌شود. در نتیجه، اگر درمان به موقع و صحیح انجام نشود، عفونت گسترش یافته و به استخوان فک، دندان‌های دیگر و بدن آسیب می‌رساند.

پالپکتومی چطور انجام می‌شود؟

• از بیهوشی یا بی‌حسی موضعی برای بدون درد بودن پروسه انجام کار استفاده می‌شود.
• تاج تا جایی که دسترسی کامل به پالپ و ریشه دندان فراهم باشند حفر می‌شود.
• با کمک داروهای مخصوص، خونریزی متوقف می‌شود.
• پالپ از ریشه جدا شده و کاملا خارج می‌شود.
• دندان شستشو داده شده و بعد از ضدعفونی، با مواد مخصوص پر می‌شود.
• برای پوشاندن دندان شیری از روکش استفاده می‌شود.

نکات مهم پالپکتومی

• اصل بسیار مهمی که باید حتما رعایت شود، گرفتن عکس رادیوگرافی و معاینه برای تشخیص دقیق و انتخاب نوع درمان است.
• در مراجعه کودکان به مراکز دندانپزشکی اطفال، آماده سازی روانی کودک موضوع بسیار مهمی است که نباید نادیده گرفته شود. بهتر است قبل هر اقدامی، دندانپزشک با کودک در خصوص نوع درمان صحبت کرده و نوید این را بدهد که بعد از طی این مراحل، دندان درد متوقف می‌شود. همچنین بهتر است در خصوص مراحل کار، در حدود درک کودک اطلاعاتی داده شود تا از لوازم دندانپزشکی نترسد و آرامش خاطر بیشتر، برای درمان همکاری کند.

تفاوت پالپوتومی و پالپکتومی چیست؟

حال می خواهیم به بررسی تفاوت پالپوتومی و پالپکتومی بپردازیم. دو روش پالپوتومی و پالپکتومی شباهت‌های بسیاری با یکدیگر دارند اما یکسان نیستند. تفاوت مهم این دو روش، در میزان پالپی است که خارج می‌شود. پالپ از مرکز دندان تا ریشه ادامه دارد. در پالپوتومی، تنها بخش آسیب دیده پالپ خارج می‌شود و پالپ ریشه، در محل خود باقی می‌ماند  و ریشه به رشد خود ادامه می‌دهد. اما در پالپکتومی، تمام قسمت‌های پالپ، شامل پالپ تاج و پالپ ریشه خارج شده و حفره خالی با مواد مخصوص پر می‌شود.

به عبارتی دیگر، می‌توان پالپوتومی را درمانی سادهتر نسبت به پالپکتومی دانست. زمانی دندان کودک به پالپکتومی نیاز دارد که رسیدگی مناسبی در مراحل اولیه انجام نشده، عفونت پیشرفت کرده و منجر به تخریب کامل پالپ شده.

پالپوتومی بهتر است یا پالپکتومی؟

در پاسخ به این سوال، باید یادآوری شود که این هر دو روش‌ها کاملا ایمن هستند و کاربرد آن در دندانپزشکی، اثبات شده. هیچ روشی به دیگری برتری ندارد؛ بلکه دندانپزشک، باید ضمن معاینه کامل دندان‌ها تشخیص دهد که آیا تمام پالپ آسیب دیده و باید خارج شود یا با خارج کردن پالپ تاجی، مشکل دندان برطرف می‌شود. به همین دلیل، بیمار باید از هرنوع دخالتی در تشخیص دندانپزشک بپرهیزد و اجازه دهد درمان، بنابر تشخیص متخصص انجام شود.

چرا به استفاده از روش پالپوتومی و پالپکتومی توصیه می‌شود؟

گرچه اغلب پالپوتومی و پالپکتومی برای اطفال و دندان‌های شیری استفاده می‌شود، اما در برخی مواقع، برای دندان‌های دائمی در بزرگسالان نیز کاربرد دارد. اما زمانی که صحبت دندان شیری می‌شود، بسیاری والدین مایلند با کشیدن زودتر از موعد دندان شیری، از مشکلاتی که کودک درگیر آن شده رهایی یابند. اما گرچه دندان شیری به دندان موقت شهرت دارد، اما چند سالی که این دندان‌ها مهمان دهان کودک هستند، تاثیر زیادی بر جویدن، بلع، سیستم گوارشی، صحبت کردن و اعتماد به نفس کودک دارند. ازدست دادن زودهنگام دندان‌های شیری عوارضی دارد که در ادامه به آن میپردازیم:

• کم شدن اعتماد به نفس و زیبایی لبخند کودک
• برهم خوردن الگوی رویش دندان دائمی به دلیل خالی شدن زودهنگام جای دندان شیری
• مشکل در جویدن غذا و آسیب به دستگاه گوارش
• مشکل در صحبت کردن کودک و ادای صحیح کلمات به دلیل جای خالی دندان‌ها

به همین خاطر توصیه می‌شود به جای تصمیم بر کشیدن این دندان‌ها، از درمان پالپوتومی یا پالپکتومی براساس نیاز استفاده شود تا عمر نگهداری دندان افزایش پیدا کند.

مراقبت بعد از پالپتومی و پالپکتومی دندان

یکی از موارد تفاوت پالپوتومی و پالپکتومی مراقبت های بعد از انجام هر یک از آنهاست. بعد از درمان پالپتومی یا پالپکتومی مراقبت صحیح، به بهبود سریع و پیشگیری از بروز مشکلات ثانویه کمک می‌کند. در ادامه به مهم‌ترین مواردی که باید در مراقبت بعد از پالپتومی یا پالپکتومی دندان رعایت کنید می‌پردازیم:

• آنتی بیوتیک‌ها باید راس ساعت مقرر، طبق تجویز دکتر مصرف شود.
• تا 24 ساعت بعد از درمان، از جویدن مواد خوراکی سفت و سخت پرهیز شود.
• تا 4 الی 5 روز بعد از درمان ممکن است استفاده از خوراکی‌های ترش و شیرین یا بسیار سرد و بسیار گرم، باعث بروز حساسیت و مشکل شود.
• برای حفظ بهداشت دندان، از مسواک و نخ دندان استفاده شود.
• در صورت خون ریزی، بروز علائمی مثل تب، التهاب شدید دندان، بدبویی دندان باید به دندانپزشک گزارش داده شود.
• برای کنترل درد استفاده از مسکن‌های تجویزی توصیه می‌شود.

امیدواریم اطلاعاتی را که راجع به تفاوت پالپوتومی و پالپکتومی در اختیارتان قرار دادیم مورد قبول واقع شده باشد.

برای دریافت خدماتی مانند ایمپلنت دندان، کامپوزیت دندان، لمینت دندان، اندو تخصصی، بلیچینگ دندان، لیفت لثه و اصلاح طرح لبخند با ما در کلینیک دندانپزشکی آریل دنتال با مدیریت دکتر وحید سعیدیان تماس بگیرید.