آناتومی دندان چگونه است؟

اجزای تشکیل دهنده دندان

آناتومی دندان در واقع بخش کوچکی از آناتومی بدن است و خود از اجزای مختلفی تشکیل شده است که هر کدام مسئول انجام کاری بوده و وظیفه خاصی بر عهده دارند. به طور کلی آناتومی دندان به صورت زیر است؛

• تاج

یکی از اجزای آناتومی دندان تاج دندان است. قسمت بالایی دندان متعلق به تاج است که با چشم نیز قابل مشاهده است. تاج دندان‌های مختلف با یکدیگر متفاوت هستند چراکه عملکرد دندان بر اساس نوع تاج تعیین می‌شود. به عنوان مثال دندان‌های آسیاب، تاج پهنی دارند که برای آسیاب کردن طراحی شده است. این در حالی است که تاج در دندان‌های نیش تیزتر است تا بتواند تکه‌‌های غذا را برش دهد.

تاج به کمک مینای دندان روی عاج دندان قرار گرفته و از آن محافظت می‌کند. مینای دندان یک نوع ماده معدنی بوده که از فسفات کلسیم کریستالی تشکیل شده و محکم‌تر از استخوان است. به نوعی می‌توان گفت که مینای دندان سخت‌ترین ماده در بدن انسان محسوب می‌شود.

• مینا

یکی دیگر از آناتومی دندان مینای دندان است. همان‌طور که گفتیم مینا قسمت خارجی دندان است که از ماده معدنی سختی تشکیل شده است و فاقد بافت زنده است. در نتیجه اگر پوسیده یا خراب شود، توانایی ترمیم ندارد. به همین دلیل است که گفته می‌شود باید از دندان‌های خود به خوبی مراقبت کنیم تا سبب خرابی مینای دندان نشویم.

• خط لثه

به فاصله بین دندان و لثه، خط لثه گفته می‌شود. وظیفه لثه محافظت از استخوان فک، پوشش گردن دندان و محافظت از ریشه دندان است. لثه نوعی بافت نرم و صورتی رنگ است.

• ریشه

ریشه در واقع به عنوان تکیه گاه هر دندان عمل می‌کند که با قرارگیری در استخوان فک، به دندان‌ها قدرت جویدن، بریدن و آسیاب کردن می‌دهد.

• عاج

بیشترین و مهم‌ترین بخش در ساختار دندان به عاج تعلق دارد که در تمامی طول دندان امتداد یافته است. ساختار عاج دندان شبیه استخوان است با این تفاوت که تراکم‌پذیرتر بوده و قابلیت ارتجاعی دارد. عاج از قست پالپ دندان تغذیه می‌کند و بافتی زنده است که از بالا توسط مینای دندان و از پایین توسط سیمان ریشه محافظت می‌شود.

• پالپ

بافت عصبی و عروق خونی دندان در قسمتی به نام پالپ قرار گرفته است. پالپ نیز درون اتاقک پالپ قرار می‌گیرد و از تاج تا نوک ریشه امتداد می‌یابد. اعصاب موجود در پالپ به دندان کمک می‌کنند تا سرما و گرما را تشخیص دهد. عروق خونی نیز سبب تغذیه قسمت‌های مختلف دندان می‌شوند. البته در پالپ دندان، رگ‌های لنفاوی کوچکی وجود دارند که با انتقال گلبول سفید، به دندان در مبارزه با باکتری‌ها کمک می‌کنند.

• سمنتوم یا سیمان دندان

سمنتوم یا سیمان دندان لایه‌ای سخت و ازجنس استخوان است ولی از مینای دندان نرم‌تر بوده و قسمت ریشه دندان را پوشش داده و از آن محافظت می‌کند.

• کانال ریشه یا کانال پالپ

کانال ریشه یا کانال پالپ، فضایی باز درون ریشه است که پالپ ریشه در آن امتداد یافته و عروق خونی و اعصاب به کمک کانال ریشه وارد ریشه می‌شوند.

• رباط پریودنتال

رباط پریودنتال از بافت همبند تشکیل شده است که یک طرف این بافت به ریشه و طرف دیگر به استخوان فک متصل است. در واقع ریشه را به استخوان فک متصل کرده است. وظیفه این رباط‌ها علاوه بر اتصال ریشه، جلوگیری از وارد شدن ضربه به ریشه حین جویدن و یا خردن کردن است.

• کانال جانبی

کانال جانبی، کانال‌های کوچک‌تری هستند که انشعاب آن‌ها از طریق عاج به رباط پریودنتال می‌رسد. در نزدیکی کانال‌های جانبی دارای عروق خونی و اعصاب پالپ هستند و در نزدیکی ریشه دندان قرذار گرفته‌اند.

• سوراخ اپیکال

سوراخ اپیکال در نوک ریشه قرار دارد و اعصاب و رگ‌های خونی بافت اطراف دندان از این قسمت وارد دندان می‌شوند.

• استخوان آلوئول

استخوان آلوئول، همان استخوان فک است که دارای حفره‌های مختلف دندان بوده و از ریشه دندان‌ها محافظت کرده و آن‌ها را پوشش می‌دهد.

دندان‌ها از نظر میزان رشد نیز به دو نوع تقسیم‌بندی می‌شوند؛

• دندان‌های کودکان
• دندان‌های بالغ