رادیوگرافی پانورکس یا پانورامیک، یکی از روش‌های رایج تشخیصی است که در دندانپزشکی اهمیت بسیار زیادی دارد. این نوع رادیوگرافی که به OPG مشهور است، یک عکس برداری پانورامیک با اشعه ایکس از فک بالا و پایین است که در یک نمای کامل از گوش تا گوش را نشان می‌دهد. از عکس OPG برای تشخیص مشکلات فک و دندان استفاده میشود؛ با کمک این عکس شرایط کلی فک، پوسیدگی دندان، عفونت و… مشخص میشود.
در ادامه به تفصیل به بررسی دستگاه رادیوگرافی دندان OPG یا عکس دندان می‌پردازیم.
دسترسی سریع
عکس دندان چیست ؟
ارتوپانتوموگرافی یا رادیوگرافی OPG نوعی عکس‌برداری است که در آن با کمک اشعه ایکس، در نمای پانوراما وضعیت کامل هر دو فک مشخص میشود. OPG می‌تواند دندان‌های بیرون نیامده، وضعیت ریشه دندان، وضعیت استخوان فک، مفصل گیجگاهی فک و… را نمایش دهد و به دندانپزشک کمک کند بهترین تصمیم را برای درمان دندان‌های شما بگیرد.
کاربرد عکس OPG چیست؟
مهم‌ترین کاربرد عکس OPG امور تشخیصی است. در این نوع تصویربرداری منطقه وسیعی از دهان بررسی میشود. به همین خاطر در رادیوگرافی دندان ناهنجاری‌های استخوانی نیز قابل تشخیص است. در شرایطی که دندانپزشک، برای برنامه ریزی درمان‌های تخصصی و پیچیده مثل گذاشتن دندان مصنوعی، ایمپلنت، کشیدن دندان، بریس و… نیاز به راهنمای معتبر و قابل اعتمادی دارد، OPG کار را برای تشخیص تمام می‌کند. همچنین مشکلاتی مثل تومورهای فک، وجود کیست در استخوان فک، اختلالات فرم فک، وضعیت ریشه دندان‌ها، پوسیدگی نواحی مختلف دندان و… در این عکس برداری قابل تشخیص است.
نام‌های دیگر عکس OPG
- پرتونگاری پانورامیک
- پانورکس
- OPT
- PAN
- پرتونگاری سراسرنما
نحوه عکس برداری از دندان با OPG
وقتی برای رادیوگرافی می‌روید، ابتدا باید چانه خود را مقابل اشعه ایکس روی قسمت مشخص شده بگذارید و ابزاری که برای گاز گرفتن است را گاز بگیرید تا سر هنگام عکاسی کاملا ثابت بماند. دستگاه OPG بازوی چرخانی دارد که دور سرتان می‌چرخد و از فک و دندان‌ها عکس برداری می‌کند. این پروسه حدود 20 ثانیه زمان می‌برد.
نکته مهم : زمانی که برای عکس OPG مراجعه می‌کنید باید هرگونه لوازم فلزی (دندان مصنوعی، سنجاق سر و…)، مثل جواهرات (حلقه، پیرسینگ، گوشواره و…)، ساعت و… را باز کنید و کنار بگذارید. چرا که ممکن است باعث خطا و تار شدن عکس شود.
معایب عکس دندان چیست؟
رادیوگرافی دندان، یک امر غیرقابل احتناب است. در حقیقت هیچ کار درمانی در دندانپزشکی بدون عکس اوپیجی ممکن نیست. در ادامه به معایب عکس دندان می‌پردازیم:
- قرار گرفتن در معرض اشعه ایکس: در تمامی عکس‌برداری‌های رادیوگرافی اشعه ایکس وجود دارد. مقداری تشعشع برای هر عکس‌برداری لازم است که طبق تحقیقات، میزان بسیار کم این تشعشعات خطرناک نیست. اما قرار گرفتن به دفعات زیاد مقابل این اشعه خطر ابتلا به انواع سرطان را افزایش می‌دهد.
- امکان بروز اشتباه در عکس OPG
- امکان پنهان ماندن برخی مشکلات: ممکن است در عکس دندان، برخی مشکلات مثل پوسیدکی دندان در پشت دهان یا پوسیدگی لابه لای دندان پنهان بماند.
- احتمال آسیب به جنین: مادران باردار، هنگامی که باید برای عکاسی دندان اقدام کنند، باید دندانپزشک را در جریان بارداری خود بگذارند. یکی از عوارض احتمالی اشعه ایکس، سقط جنین یا آسیب به جنین است. البته که احتمال هرنوع آسیبی بسیار کم است.
- تغییرات ژنتیکی: اشعه ایکس قابلیت ایجاد تغییرات ژنتیکی دارد. این تغییرات در سلول‌ها ایجاد شده و خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد. شایان ذکر است که استفاده افراطی از این اشعه، ریسک را افزایش می‌دهد و خطری در استفاده محدود درمانی نیست.
- حالت تهوع و استفراغ: به دلیل این که باید حین گرفتن OPG بیمار دندان خود را برای جلوگیری از تکان خوردن روی یکی از قسمت‌های دستگاه بگذارد و بخشی از این قسمت داخل دهان قرار می‌گیرد، ممکن است برخی افراد به ندرت دچار احساس تهوع و استفراغ شوند.
- احتمال حساسیت نسبت به اشعه ایکس: برخی افراد به ندرت زمانی که در معرض اشعه ایکس قرار می‌گیرند ممکن است دچار حساسیت خفیف شوند. از نشانه‌های این حساسیت می‌توان به قرمزی خفیف پوست، خارش، تورم و درد اشاره کرد.
نکته: اغلب این عوارض، اصلا در مراجعین مراکز عکس‌برداری دیده نمی‌شود؛ اما اطلاع و آگاهی از عوارض عکس Opg ضروری است.
مزایا و فواید رادیوگرافی دندان
- در این روش عکس‌برداری بسیار فوری و بدون درد و کلافگی انجام میشود.
- مشخص شدن تمام دندان‌های بالا و پایین برای بررسی در یک واحد
- مشخص بودن تعداد دندان‌ها، روایای آن‌ها و وجود دندان نهفته و… که برای درمان ارتودنسی ضروری است.
- امکان بررسی کامل دندان‌های عقل و مشخص کردن این که نیاز به کشیدن یا جراحی دارد یا خیر.
- کمک به کاشت ایمپلنت دندان
- دوز کم تشعشع برای بیمار
- زمان بسیار کوتاه برای خروجی تصویر برداری و دقت بالا
- امکان استفاده برای بیمارانی که نمی‌توانند دهان خود را باز کنند (بعد از جراحی فک)
- امکان استفاده برای کودکان خردسال به دلیل ایمن بودن اشعه
- گسترده بودن ناحیه مشخص در عکس رادیوگرافی
- تسهیل معاینه بیمار
عکس OPG با رادیولوژی معمولی دندان چه تفاوتی دارد؟
عکس رادیولوژی معمولی دهان، برای بررسی وضعیت یک یا چند دندان مشخص از زاویه نزدیک گرفته میشود. زمانی که دندانپزشک قصد بررسی وضعیت پالپ دندان یا آسیب عصب‌های داخلی و ترک‌های ریز را دارد، بهتر است از عکس رادیولوژی معمولی استفاده کند. اما برای دیدن نمای کلی دندان باید از عکس دندان OPG استفاده کرد. همچنین مشکلات مرتبط با فک و مفصل فکی و … با عکس رادیولوژی اوپیجی مشخص میشود. در هر حال زمانی که دندانپزشک نیاز به اطلاعات دقیق‌تری در مورد دندان‌ها دارد، از هر دو نوع عکس کمک می‌گیرد.
آیا OPG بیماری‌های لثه را هم نشان می‌دهد؟
یکی ازمواردی که عکس اوپیجی نشان می‌دهد، آبسه دندان و لثه است. بیماری‌های لثه اغلب در معاینه و با کمک عکس رادیوگرافی مشخص میشود.
در OPG چه مشکلاتی قابل ملاحظه است؟
همانطور که گفته شد، عکس OPG پرطرفدارترین عکس برداری برای تشخیص مشکلات دندانپزشکی است. در این عکس بسیاری مشکلات دندان مشخص میشود که در ادامه به تفکیک به آن می‌پردازیم:
- بیماری پرودنتال پیشرفته
- وجود تومور در فک و وجود کنسر در دهان
- اختلالات فک و دهان
- سینوزیت
- وضعیت ریشه دندان عقل
- کیست در استخوان فک
- عفونت و مشکلات لثه
- ترک دندان و آسیب دیدگی‌ها
آیا عکس دندان می‌تواند جایگزین معاینه شود؟
در معاینه، دندانپزشک با بررسی تمام نواحی دندان و بافت نرم لثه هرنوع مشکلی که در دندان وجود دارد را تشخیص می‌دهد. عکس دندان یک ابزار تشخیصی دقیق‌تر به منظور دیدن مشکلاتی است که با چشم قابل مشاهده نیست. اما همانطور که پیش‌تر گفته شد، برخی مشکلات از دید اشعه ایکس پنهان می‌ماند و دندانپزشک باید با معاینه دقیق، این مشکلات را نیز تشخیص و درمان کند. به همین دلیل عکس دندان هرگز نمی‌تواند جایگزین تشخیص دندانپزشک شود.
تفسیر عکس OPG
تفسیر عکس OPG عملی تخصصی است که باید حتما توسط دندانپزشک متخصص انجام شود. همچنین در برخی مواقع، دندانپزشک به عکس بسنده نکرده و با معاینه دقیق، جهت اطمینان بیشتر، تفسیر خود را آزمایش و بررسی می‌کند. به همین دلیل هرگز نباید از سایر منابع نامعتبر به دنبال تفسیر رادیوگرافی دندان باشید.
برای دریافت خدماتی مانند ایمپلنت دندان، کامپوزیت دندان، لمینت دندان، اندو تخصصی، بلیچینگ دندان، لیفت لثه و اصلاح طرح لبخند با ما در کلینیک دندانپزشکی آریل دنتال با مدیریت دکتر وحید سعیدیان تماس بگیرید.
No comment